توضیحات دکتر علی صادقپور طبائی فوق تخصص جراحی قلب و عروق در مورد شوک

شوک

شوک  يک موقعيت تهديد کننده حيات در پزشکي محسوب شده و حالتي است که به علت افت فشار خون سرخرگي و کم شدن حجم خون و پيامد آن افت اکسيژن در بافتها و وقوع هيپوکسي اتفاق مي افتد . معمولا در شوک ما به جز کاهش فشار خون، کاهش هشياري و افزايش تعداد ضربان قلب را داريم . در درمان شوک به غير از درمان عامل ايجاد شوک، بايد با افزايش فشار خون بوسيله تزريق مايعات وريدي ( کريستالوئيدها ) اقدام نمود . در هنگام شوک يک مکانيسم فيدبک ( بازخورد ) مثبت اتفاق افتاده و اين مکانيسم باعث بدتر شدن تصاعدي در وضع بيمار مي‌گردد و اگر زود درمان نشود، عواقب آن حاد و بطور مداوم بدتر مي‌شود .

شوک وابسته به گردش خون نبايد با شوک عصبي ( واکنش حاد استرسي ) اشتباه گرفته شود .

انواع شوک

علل شوک از نظر اتيولوژي(علت‌شناسي) شامل انواع زير است.

شوک هيپوولميک : کاهش ناگهاني حجم خون موثر، به دليلهايي مانند خونريزي شديد و بدنبال آن افت شديد فشار خون عامل اين نوع شوک ميباشد.

شوک کارديوژنيک : ناتواني قلب در پمپاژ خون بعلت نارسايي شديد قلبي و يا وقوع يک سکته قلبي را شامل ميگردد.

شوک وازوژنيک يا توزيعي : ناشي از توزيع نادرست خون و عدم کفايت تون عروقي مي‌باشد . اتساع و تنگي شديد رگ‌ها باعث کاهش فشارخون و کاهش برگشت وريدي مي‌شود . اين نوع شوک مي‌تواند به دلايل زير ايجاد شود :

شوک سپتيک: که با نام شوک اندوتوکسيک و شوک عفوني هم شناخته ميشود، با ورود باکتري به بدن به ويژه باسيل گرم منفي و پس از ايجادهيپوپرفيوژن است که سپتيسمي اتفاق مي افتد.

شوک آنافيلاكتيک: واکنش شديد آنافيلاکسي و در پاسخ به يک عامل آلرژيک وارد شده به بدن تعريف ميگردد.

شوک نورولوژيک : به دليل اختلال در سيستم عصبي سمپاتيک مثلاً آسيب به طناب نخاعي ، تون وازوموتور در رگ‌ها تغيير کرده و بدنبال آن افت فشار و شوک ايجاد مي‌گردد.

شوک کارديوژنيک

شوک کارديوژنيک ممکن است در اثر آريتمي ، نارسائى ميوکارد به‌علت ايسکمي ، هيپرتانسيون سيستميک يا ريوي ، ميوکارديت ، يا ميوکارديوپاتى‌ها ايجاد شود . تشخيص معمولاً براساس سابقه شناخته شده از بيمارى قلبى - عروقى به‌همراه نوار قلب غيرطبيعى در بيمارى که در شوک بوده ، وريدهاى گردنى متسع دارد ، صورت مى‌گيرد. ا ضربان آهسته قلب (کمتر از 50 ضربان در دقيقه) ، مى‌تواند باعث برون‌ده ناکافى قلب گردد؛ زيرا برون‌ده قلبي ، حاصل حجم ضربه‌اى و تعداد ضربان قلب مى‌باشد . ضربان سريع قلب که بيش از حد ماگزيممى که با تفريق سن بيمار برحسب سال از عدد 230 به‌دست مى‌آيد ، باشد ، مى‌تواند به‌علت زمان کمى که براى پرشدن بطن‌ها و خون‌گيرى عروق کرونر هنگام دياستول وجود دارد ، باعث برون‌ده ناکافى قلب شود . ايسکمى ميوکارد به‌علت کمبود اکسيژن کافي ، نقص‌هاى آناتوميک به‌علت انقباض نامؤثر، هيپرتانسيون به‌علت افزايش بار بطن‌ها و اختلالاتى که به‌علت اتساع يا هيپرتروفى در ميوکارد ايجاد مى‌شوند ، و بيمارى ميوکارد به‌علت نارسائى داخلى عضله قلب ، مى‌توانند باعث شوک گردند.