توضیحات دکتر علی صادقپور طبائی فوق تخصص جراحی قلب و عروق در مورد بیماری عروق کرونر

بیماری عروق کرونر قلب به علت اکسیده شدن LDLها و خورده شدن آن ها به وسیله ماکروفاژها، سلول های کف مانند را تولید می کند. تجمع این سلول ها اولین ضایعه قابل مشاهده آترواسکلروز (تصلب شرایین)، یعنی رگه چربی را تشکیل می دهد. آزاد شدن آنزیم ها و مواد سمی به وسیله ی ماکروفاژها موجب برهنه شدن آندوتلیوم و در نتیجه چسبیدن پلاکت ها به محل آسیب می شود. با رسیده شدن پلاک آترواسکلروز، عوارض رشد منشأ گرفته از پلاک ها و ماکروفاژ، مهاجرت و تکثیر سلول های عضله صاف و فیبروبلاست را تحریک می کنند و در نتیجه، ضایعه فیبروتیک اَنتیما (داخلی لایه رگ) ایجاد می شود. بیماری عروق کرونر قلب با رشد بیشتر پلاک، مجرای رگ مختل می شود و جریان خون از رگ اختلال پیدا می کند. معمولاً ۷۰% کاهش در قطر مجرای یک سرخرگ کرونر، برای محدود شدن جریان خون در حضور افزایش نیاز عضله قلب به خون(مثلاً در هنگام ورزش یا فعالیت بدنی) کافی است و تنگی ۹۰ درصدی می تواند جریان خون در حالت استراحت را محدود سازد.

عدم توانایی سرخرگ کرونر مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب ، برای تقویت جریان خون در این وضعیت منجر به بروز الگوی بالینی آنژین پایدار (Stable angina) می شود. عوامل متعددی موجب افزایش احتمال ایجاد بیماری عروق کرونر قلب و سختی سرخرگ ها (تصلب شرایین) در افراد می شوند. افزایش سن، جنسیت مذکر و سابقه فامیلی تصلب شرایین زودرس از عوامل خطر غیر قابل تعدیل بیماری عروق کرونر قلب هستند. میزان بروز بیماری عروق کرونر قلب با افزایش سن بیشتر می شود.

عوامل خطر بیماری عروق کرونر قلب

شیوع بیماری عروق کرونر قلب در تمام سنین، این میزان در جنس مذکر بیشتر از جنس مؤنث است و علایم بیماری عروق کرونر قلب در زنان، به طور متوسط حدود ۱۰ سال دیرتر از مردان تظاهر می یابند. عوامل خطر قابل تعدیل بیماری عروق کرونر قلب عبارتند از: افزایش چربی خون (هیپرلیپیدمی)، پرفشاری خون (فشار خون بالا)، مرض قند (دیابت شیرین)/ عدم تحمل گلوکز و سیگار کشیدن.

از سن ۶۰ سالگی به بعد احتمال ابتلای خانم ها و آقایان به بیماری عروق کرونر قلب یکسان می شود. برخی از بیماری عروق کرونر قلب شایع مانند دیابت (مرض قند) با بالا بودن میزان کلسترول خون بدون توجه به رژیم غذایی ارتباط دارند. انجام ندادن تمرینات منظم ورزشی، پرفشاری خون و داشتن اضافه وزن و به ویژه چاقی شکمی احتمال ایجاد سختی سرخرگی و بیماری عروق کرونر قلب را افزایش می دهند. مصرف داروهای دارای استروژن در سنین بعد از یائسگی موجب کاهش احتمال ایجاد تصلّب شرایین در خانم ها می شود. توصیه می شود پس از ۲۰ سالگی هر ۵ سال یک بار مقدار کلسترول خون برای پیشگیری از بیماری عروق کرونر قلب اندازه گیری شود.

تشخیص بیماری عروق کرونر قلب

میزان جریان خون در رگ های مبتلا به تصلّب شرایین و بیماری عروق کرونر قلب را با سونوگرافی داپلر یا آنژیوگرافی بررسی می کنند. آنژیوگرافی یا اسکن رادیونوکلئید می توانند میزان خون رسانی به قلب را تعیین کنند. با انجام تست ورزش می توان چگونگی عملکرد قلب و خون رسانی به آن را در هنگام فعالیت بدنی تعیین کرد.

پیشگیری از بیماری عروق کرونر قلب

برای پیشگیری از بیماری عروق کرونر قلب و تصلّب شرایین باید به وسیله ی رعایت غذایی و انجام ورزش منظم، نکشیدن سیگار و کاهش کلسترول خون مبادرت به این کار کرد. ممکن است پزشک با تجویز آسپیرین احتمال ایجاد لخته خون در سرخرگ آسیب دیده را کاهش دهد. در صورت وجود عوارض شدید بیماری عروق کرونر قلب ، سرخرگ کرونر ممکن است آنژیوپلاستی کرونر و بای پَس عروق مزبور (قرار دادن رگ قسمت دیگری از بدن به جای عروق دچار انسداد) انجام شود. احتمال آسیب دیدگی سرخرگ ها، قلب و کلیه ها با پرفشاری خون (فشار خون بالا) و مدت زمان این پرفشاری بیشتر می شود. در سرخرگ های آسیب دیده، احتمال تنگ شدن در اثر سختی سرخرگ افزایش می یابد. رسوب چربی در دیواره رگ های مبتلا به سختی، موجب تنگ شدن آنها و در نتیجه کاهش جریان خون در  آنها می شود. بیماری عروق کرونر قلب و تصلّب شرایین در رگ های کرونر قلب می تواند سرانجام منجر به آنژین صدری (درد قفسه سینه) یا سکته قلبی شود. تعداد موارد مرگ های ناشی از بیماری عروق کرونر قلب از اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی به تدریج کاهش یافت و به نصف رسید. علت این امر آموزش بهداشت و معرفی عوامل خطر و روی کار آمدن داروهای جدید بوده است. با این حال هنوز در برخی نقاط جهان، به ویژه کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه، مرگ و میر ناشی از بیماری عروق کرونر قلب افزایش پیدا کرده است.